Ақ иттер
Ақ түсті иттің табиғаты қандай? Ақ жүн ерекше генотиптің белгісі ме, әлде оны болжау мүмкін емес кездейсоқ мутация ма?
Иттердегі ақ жүн түсінің генетикалық негізі
Ақ жүн түсінің қалыптасуының стандартты генетикалық формуласы жоқ, бірақ барлық ақ иттерде әртүрлі генотип (гендер комбинациясы) бар екені белгілі:
- cb - көгілдір көзді толық емес альбиностар;
- ca – қызыл көзді альбиностар;
- BW / Bc – қара тұмсықты ақ;
- bw және bc – қоңыр тұмсықты ақ иттер.
- Bed/beg – қоңыр тұмсықты иттер, олар жүні тым аппақ болғандықтан ақ болып көрінеді.
- MM – генетикалық жұп, оның болуы өмірге сәйкес келмейтін ауруларды тудырады.
Оның таза түрінде тек екі түсті синтездеуге болады: қара және сары. Ақ түс ДНҚ генетикалық тізбегінде түрлі түсті пигменттерді ағартатын немесе тыйым салатын гендер болған кезде пайда болады, мысалы:
- Рецессивті C гені барлық түсті пигменттерге тыйым салады. Бұл құбылыс толық емес альбинизм немесе лейцизм деп аталады. Лейцис иттердің ақ жүндері бар, бірақ көздері мен мұрындары қара. Түрлі түсті иттен кез келген түсті күшіктер туа алады.
- Кейбір жағдайларда жүннің ақтығын түстің «мәрмәр» болуына жауап беретін M гені береді. Егер ДНҚ-да бұл ген болса, онда иттің жүні таза ақ болмайды, бірақ кішкентай, көрінбейтін, басқа түске боялған жерлері болады.
Сарапшылар сыртқы деректер арқылы белгілі бір геннің болуын анықтай алады. Ит өсірушілер үй жануарларын өсірумен айналысқылары келмесе, тұқымның типтік белгілерін білгені жеткілікті.
Ақ иттердің танымал тұқымдары
Ақ жүні бар асыл тұқымды иттер өте көп, сондықтан әр «классикаға» әуес адамның өз өлшемдеріне назар аудара отырып, үй жануарларын таңдауға мүмкіндігі бар. Шағын, орташа, үлкен, алып – табиғат пен ит асыраушылар кез келген адамның сыртқы түрі керемет дос табуына мүмкіндік берді.
Ірі тұқымды ақ иттер
Ақ швейцариялық овчарка – сыртқы түрі полярлық қасқырға ұқсайтын ит. Жабайы аңға ұқсайтынына қарамастан, бұл үй жануарларының тұқымы неміс овчаркасының болғаны белгілі. Ақ түсті жүнге ақ түсті жануарларды таңдау және будандастыру арқылы қол жеткізілді. Тұқым ресми мәртебеге тек 1966 жылы ие болды.
"Швейцардың" тұқымы шопан иттер болып саналды, бірақ қазіргі кезде тұқым сапасы жағынан әлдеқайда бай. Төзімділік пен физикалық күш әлсіз адамдарға деген мейірімділік, ақыл-ой және жұмсақтықпен үйлеседі. Сондықтан ақ швейцариялық иттер кішкентай балалары бар отбасыларға жақсы жарамды, бағыттаушы және құтқарушы ретінде қолданылады.
Венгер овчаркасы (комондор) - ақ ит, әлемдегі ең үлкениттердің бірі. Оның бойы 80 см-ге жетеді, салмағы 60 кг, ал шамадан тыс "сабалақтығына" байланысты әсерлі көлемі екі есе артады. Комондорға бір қарағанда-ақ оның қарапайым қалалық пәтерде тұруы ыңғайсыз болатынын бірден түсінесіз. Шектеулі кеңістікте ит белсенді қозғала алмайды, бұл оның денсаулығын сақтаудың маңызды шарты.
Тұқымның ерекшеліктері:
ақ жүн, дред түрі бойынша бұйраланған;
батыл, жауапты мінез;
балалармен қарым-қатынаста жұмсақ.
Енді бастаған ит өсірушілерге комондорды асырауға кеңес бермейміз. Ит кәсіби дайындықты қажет етеді, әйтпесе оның көлемін, эмоционалдылығын және табиғи көшбасшылық сезімін ескере отырып, ол адамдарға кездейсоқ зиян тигізуі мүмкін.
Венгер кувасы – ежелгі тұқым, ол ұзақ уақыт бойы тек ақсүйектердің үйлерінде өсірілген. Сыйлық ретінде алынған күзетші ит ерекше мәртебенің символы болып саналды.
Керемет ақ тон киген, денесі тік, мықты, бұлшықетті ит өте әсерлі көрінеді, бірақ оны бағу өте қиын. Кувас батыл және шешуші мінезімен ерекшеленеді, ол тиісті жаттығуларсыз иесіне бағынбайды, бейтаныс адамдарға агрессиясын білдіреді. Бірақ дұрыс өсірілген және әлеуметтендірілген үй жануарлары тек отбасына адал, біреуді біреуден бөлектемейді, тіпті, басын бәйгеге тіксе де, қауіп пен шабуылдан қорғай алады.
Пиреней тау иттері – сыртқы түрі талғампаздық пен күшті үйлестіретін жануар. Ұзын ақ жүні және өзіне тән "күлкісі" бар үлкен ит тыныштық пен достықты білдіреді. Үй жануарлары бейтаныс адамдарға да дұрыс қарайды, бірақ тек жақын адамдарына ғана сөзсіз сенеді.
Қазір пиреней иті күзетшіден гөрі, серік, өйткені оған үйді және оның тұрғындарының қандай да бір іс-әрекетін қорғау үшін ештеңе жасамай-ақ қоюға болады. Пиренейдің әсерлі көлемі мен мұқият көзқарасы қауіп төнсе, ол өз иелерін қорғай алатынын білдіреді.
Түріктің ақбашы, жақсы дамыған қызметтік қасиеттері бар үлкен ақ ит. Тұқымның отаны – Түркия, баяғы заманда ақбаштар қой табындарын қасқыр шабуылынан қорғаған.
Бөрібасардың ерекшеліктері сыртқы түрінен-ақ айқын көрінеді: көзқарасы мұқият, бағалаушы, сақ жүреді, дене бітімі мығым, күшті, аяқтары ұзын. Табиғатынан бұл ит көшбасшы: әділ, байсалды, мейірімді және балаларға шыдамды. Сонымен бірге ит ересектердің құрметтемеуіне және қорлауына жол бермейді. Қарым-қатынаста қателіктер жібергеннен кейін онымен бір аумақта бірге өмір сүру қиын болады. Бірақ түрік ақбашының құрметіне бөленсеңіз, өмір бойы адал дос және қорғаушы таптым дей беріңіз.
Оңтүстік орыс овчаркасы – Кеңес Одағында өсірілген ит тұқымы. Бұл жануарлардың ақкөңіл тіпті, періште сияқты сыртқы түрі олардың мінезіне мүлдем қайшы. Ұзын ақ жүнді, өте үлкен мальта болонкасына ұқсайтын ит сүйкімді және көнгіш болады деп үміттенбеңіз.
Жаңа иелердің тап болатын басты проблемасы – иттің табиғи тәуелсіздігі. Иесі жас овчарканы тіл алғыштық пен көнгіштікке үйретуі керек. Жаттығу кезінде кәсіби дағдылары болмаса, иесі үй жануарларының шамадан тыс бастамасын баса алмайды, нәтижесінде мүлдем басқарылмайтын ит болып шығады. Жануар адамдарды ересектер мен балалар, үлкен және кіші, күшті және әлсіз деп бөле алмайды, сондықтан шекаралар бұзылды деп сеніп, қатты шабуыл жасайды. Бұл кішкентай балалары бар адамдардың қаперінен шықпауы керек. Мұндай отбасына оңтүстік орыс овчаркасын алу қауіпті болуы мүмкін.
Ақ жүнді ұсақ тұқымдар
Бишон фризе – балаларды да, ересектерді де шынайы қуанышқа бөлейтін таңғажайып аппақ «бұлт» тәрізді. Нағыз отбасылық ит: мейірімді, қызыққұмар, табиғатынан көпшіл. Бұл тұқым балалары бар отбасылар үшін ең жақсы нұсқа. Жануар табиғатынан таза: оның итке тән ерекше иісі жоқ, түлемейді және жүн аллергиясын тудырмайды.
«Бишон» – француз сөзі, ол «шляпаларды тазартуға арналған жұмсақ барқыт жастық», «фризе» - «бұйра бұрым» деп аударылады. Тұқымның атауы иттің түрін өте айқын көрсетеді: көлемі кішкентай (биіктігі шамамен 30 см, салмағы – 3,5 кг), үлбіреген жүні бар, ерекше сүйкімді. Жас күшіктерде жүні ақшыл немесе сарғыш болуы мүмкін, бірақ жетілген жаста реңк жоғалып, түсі аппақ қардай ақ болады.
Тұқымның сәнділігі үй жануарларының бойында иттерге тән қасиеттердің жоқ екенін білдірмейді: ол – керемет дос, сенімді күзетші, кішкентай балаларға – күтуші, науқастарға – дәрігер, қарттарға – көмекші.
Егер бастапқыда қарым-қатынас пен тәрбиенің дұрыс түрін таңдасаңыз (болонкалар дөрекі қарым-қатынас пен мәжбүрлеуді мүлдем жақтырмайды), бишон фризе қырсықтанып, наразылық білдірмейді. Иттер жалғыздыққа шыдамайды, сондықтан иелері болмаған кезде олар мазасыз, заттарды шашады, қыңсылайды. Бұл мінезін біле тұра, иелері оны жалғыз қалдырмаулары керек. Егер бұл мүмкін болмаса, басқа тұқымның итін, едәуір тәуелсіз және мінезі сабырлы күшік алған дұрыс.
Болоньез (итальяндық болонка) – бұл үйде өсірілетін сәндік ақ иттердің ежелгі тұқымы, оның алғашқы өкілдері Болоньеде пайда болды. Ақ түсі мен керемет әдеп есебінен ол бірден иттердің "ақсүйек" дәрежесіне енді.
Болоньез тұқымының иттері табиғи сұлулығымен (пропорционалды дене бітімі, ақылды көзқарасы, таза ақ түсті қалың жүні), керемет денсаулығымен, икемді мінезімен және иелеріне жанқиярлықпен берілгенімен ерекшеленеді. Оларды үйге қарт және жалғызбасты адамдар, ересек балалары бар отбасылар серік ретінде алады.
Бір қарағанда, болонканы бағу қиын болып көрінеді. Шындығында, итті айына 1 рет шомылдыру, көшеде серуендегеннен кейін жүнін тарау және мезгіл-мезгіл гигиеналық тұрғыдан жүнін қиып тұру жеткілікті.
Жігерлі және өте белсенді иттің тәбеті керемет, сондықтан оның артық салмақ жинамауын қамтамасыз ету керек. "Ақсүйектерден" шыққан тегіне қарамастан, итальяндық болонкалар азық талғамайды, қарым-қатынас кезінде жалықтырмайды. Егер иесі бос болмаса, болоньез маған қашан көңіл бөледі екен деп шыдамдылықпен күтеді.
Вест-хайленд-уайт-терьер – аңшы әрі серік. Егер ақ жүні бар үй жануарларын іздесеңіз, аң аулауды немесе белсенді демалысты ұнатсаңыз, осы тұқымды алуға болады. Шығу тегі шотландтық бұл ит керемет күзететін қасиеттерін көрсетеді, сонымен бірге агрессияшыл емес, үйдегі адамдарға мейірімді. Иттің сан қырлы мінезі бар, сондықтан үйге бұл тұқымды алу туралы шешім алдын ала ойластырылуы керек.
Ақылды, үйренуге өте қабілетті иттер тез арада бүкіл отбасының сүйіктісіне айналады. Алайда белсенді және қызыққұмар үй жануарларының әдеттеріне дайын болмасаңыз, махаббатыңыз ашулануға ұласуы мүмкін. Хайленд-уайт-терьер немесе ит асыраушылар айтқандай, "вестик" табиғатынан аңшы, ал тұқымы пайда болған кезде ол кәмшат, борсық, тіпті түлкілер аулаған екен. Ол бұл шеберлігін үй жағдайында үлкен қиялымен және бар ынта-жігерімен қолданады: саяжайда жер қазуы немесе кенеттен марғауды қуып кетуі мүмкін. Егер оған үйде кімнің қожайын екенін уақытында көрсетпесеңіз, ит басыңызға шығады.
Егер иесі үй жануарына деген жеке айла-тәсіл тапса, бәрі жақсы болады. Шотландтық шағын терьерді әлеуметтендіру үшін сәл шыдамдылық пен қаттылық қажет, содан кейін иесі ол үшін сөзсіз абыройға айналады.
Мальта болонкасы – сыртқы түрі керемет және сүйкімділігімен патшалардың жүрегін жаулап алған ит тұқымы. Мальта оның ресми отаны болып саналады, бірақ тарихшылар дене тұрқы Ежелгі Мысыр қабірлерінен табылған қалың аппақ жүні бар жануар мальтезе тұқымының иті деп санайды.
Қазіргі уақытта мальта болонкасы танымалдығы бойынша рекордтарды жаңартуда.
Бұл тұқымға деген қызығушылықты қалай түсіндіруге болады? Объективті түрде айтсақ, мальтезенің сыртқы түрінің сүйкімділігіне қарамастан, иесіне шын берілген бұл иттер жақсы мінезімен және сезімталдығымен жүректі жаулап алады. Егер ит ерке немесе агрессивті болса, онда бұл психикалық ақау деп саналады. Дұрыс тәрбиеленген жағдайда таза тұқымды болонкалардың сыртқы түрі де, әдебі де мінсіз.
Егер сіз мальта болонкасын аламын деп шешсеңіз, бұл тұқымның керемет сүйкімділігін өз тәжірибеңізден байқай аласыз. Бұл иттің сізге күн сайын беретін эмоциялар гаммасымен салыстырғанда, тамақ таңдау, жалғыздыққа төзбеу, басқа үй жануарлары мен отбасы мүшелерін қызғану ұсақ-түйек болып көрінеді.
Ақ померан шпиці – бұл XVIII ғасырда Германияда белсенді өсіріле басталған шпиц түрлерінің бірі. Тұқымның ұрпақтары едәуір ірі болған, салмағы шамамен 15 кг, сондықтан олар күзет және шанаға жегетін иттер ретінде пайдаланылды. Көпжылдық селекция процесінде померан шпиці кішірейе бастады (қазір тұқым стандартына сәйкес оның салмағы 3,2 кг-нан аспауы керек), жұмысшы мақсатын жоғалтты және сәндік итке айналды.
Сыртқы түріне тән белгілер:
- үлпілдек ақ жүн;
- денесі төртбұрышты (бойы денесінің ұзындығына тең);
- жақын орналасқан үшбұрышты құлақтары бар;
- бадам тәрізді немесе сопақ көздері бар.
Түлкінің тұмсығы тәрізді кішкентай ақ ит кез келген жаста күшік сияқты тентек болып жүреді, сондықтан иелері оған әлі күшік сияқты қарау арқылы тәрбиелеу кезінде жиі қателіктер жібереді. Үй жануарына әлеуметтік дағдыларды игерту үшін оны шетін, бірақ беделді түрде үйрету керек. Шпиц жоғары интеллектісімен, тапқырлығымен ерекшеленеді, сондықтан ол негізгі командаларды тез үйренеді.
Жүнге күтім жасау көп көңіл бөлуді қажет етеді. Қалың үлпілдеген жүні үнемі тарауды қажет етеді. Жүннің түсуі жылына 2 рет орын алатын түлеу кезеңінде ғана қалыпты жағдай болып саналады. Жиі шомылудан, қарапайым сусабындарды қолданудан жүн құрғап, қатты болады, сондықтан күтім жасау үшін арнайы гигиеналық құралдар таңдау керек.
Енді бастаған ит өсірушілерге померан шпицін алмаған жөн. Оларға үй жануарларының жігерлі темпераментімен күресу және оған дұрыс күтім жасау қиынға соғады.
Флоренциялық шпиц – Италиядан шыққан ұзын жүнді ақ ит. Түлкіге ұқсайтын тұмсықтың өзіне тән пішіні үшін оны volpino italiano - итальяндық түлкі деп атап кеткен. Тағы бір атауы – сарай иті, жануар өзінің сыртқы келбеті мен шағын көлемінің арқасында осындай атауға ие болған, биіктігі шамамен 30 см, салмағы – 3-4 кг.
«Вольпино»-ның мінезі көңілді және мейірімді: ол балалармен жақсы тіл табысады, үйде тұратын басқа үй жануарларына агрессиясын көрсетпейді, қартайғанға дейін ол сергектік пен қозғалғыштығын сақтайды.
Бұл ит, оның көлемі мен сүйкімді түріне қарамастан, керемет күзетші. Ол күтпеген қонақтардан қорғай алмайды, бірақ бөтеннің иісін сезгенде арсылдап үреді. «Вольпиноны» абыржыту мүмкін емес.
Жануар күй талғамайды, сондықтан оны алғашқы ит ретінде алуға болады. Үйге келгеннен кейін бірден тәрбиелеуді бастаған дұрыс, сонда үйдегі адамдармен қарым-қатынастың алғашқы минуттарынан бастап жануар отбасындағы өз орнын түсінеді.
Көлемі орташа ақ иттер
Америкалық эскимос шпиці – бұл салыстырмалы түрде жас тұқым, оның атауына қарамастан, эскимостармен де, эскимолармен де ешқандай байланысы жоқ. Қалың жүнді ақ иттер солтүстік жануарлар сияқты, Америкаға Аустриядан әкелінді және қисынды түрде неміс деп аталуы керек еді. Тұқым этикалық себептерге байланысты өзгертілді: тұқым пайда болған 100 жыл ішінде Германия екі дүниежүзілік соғыстың бастамашысы болды, сондықтан белгілі ассоциацияларға жол бермеу үшін неміс шпиці эскимос деп аталды.
Эски (тұқымның қысқартылған атауы) – серігі бар сәндік ит. Басқа тұқымдармен будандастыру нәтижесінде оның сыртқы түрі ақ болғанша өзгертілді. Көлемі бойынша эскимо шпицінің 3 түрі бар:
- той – бойы 30 см-ге дейін;
- шағын – 38 см-ге дейін;
- стандартты – 42 см-ге дейін.
Эскидің пропорциялары басқа померандық және итальяндық шпиц түрлерінен ерекшеленеді. Олардың дене бітімі "шаршы", ал эскимонікі ұзартылған: дененің ұзындығы биіктігінен үлкенірек. Бұл тұқымның ежелгі тұқымдары қой бағатын иттер болған деп саналады. Олардан эскилер күшті құрылымды және дамыған бұлшықеттерді, суықтан да, ыстықтан да қорғайтын қалың жүнді мұра етті.
Итке көңіл бөліңіз, сонда ол шынайы махаббатпен және адалдықпен жауап береді. Эскимос шпицтері табиғатынан мейірімді, сондықтан олар көп балалы отбасыларда оңай тіл табысады, басқа үй жануарларымен қақтығыспайды және керемет күзетші бола алады.
Кисю – отанында ұлттық қазына деп аталатын жапондық ақ ит. Аңыз бойынша, кишу-ину немесе кишу-кеннің (жануарларды осылай да атайды) анасы жабайы қасқыр болған, ол құтқарғаны үшін алғыс ретінде адамға қасқыр күшігін әкелген.
Кисю табиғатынан жұмысшы тұқым. Оның күшті, мығым дене бітімі, дамыған бұлшықеттері бар және өте төзімді. Қалың тығыз жүні ыстыққа да, қатты суыққа да шыдайды. Ежелгі уақытта адамдар кишу-инуды аң аулауға алып барған: физикалық күшті, батыл және табанды жануар бұғылардың көп күндік загондарын оңай алып жүрді, ересек жабайы қабанмен ұрысқа түсе алды. Кисю сонымен қатар қойшы және күзетші ит ретінде пайдаланылды.
Қазір кишу-кен толығымен үй итіне айналды, бірақ бұл оның табиғатта өмір сүру дағдыларын сақтауға кедергі болмады. Ол байлап ұстауға бейімделмеген, оның үстіне пәтерде өмір сүрген оған ыңғайсыз болады. Мұндай үй жануарларына үнемі физикалық белсенділік қажет, сондықтан оның өмір сүруінің ең жақсы нұсқасы – жеке үй.
Адамдармен қарым-қатынаста кисю қашықтықты сақтайды: агрессияға бейім емес, сонымен қатар тым сүйіспеншілікке де берілмеген. Ол иесі тарапынан да, балалар тарапынан да құрметтемеушілікке жол бермейді, сондықтан үй жануарларын үйрету барынша әдептілік пен шыдамдылықты қажет етеді. Есесіне иесі өмір бойы өзіне адал болатын сенімді дос табады.
Самоед иті қарабайыр тұқымдарға жатады, яғни адам тұқымды қалыптастыруға қатыспады. Оның Отаны – Сібір және Ресейдің полярлық аймақтары, ал тұқымдары Солтүстіктің ежелгі тұрғындары (саамдар) бағындырған полярлық қасқырлар. Жергілікті тілде «саамдардың жері» «самэ-эднэ» деп айтылады, ал орыс тіліне транскрипциялағанда самоедтер болып шыққан. Саамдық лайкалар тек шанаға жегетін иттер ретінде ғана емес, сонымен қатар аң аулауға, бұғы табындарын бағуға белсенді қатысты. Бірнеше мыңжылдар бойы олар Қиыр Солтүстіктің ауыр өмір сүру жағдайларында адамның көмекшілері болды.
Халықаралық кинологиялық федерацияның (ХКФ) классификациясына сәйкес, самоед иті шпицтер тобына жатады. Еуропадан шыққан ұяластарынан айырмашылығы, олардың денсаулығы керемет, көнбіс, сенімді мінезімен, көпшілдігімен және тапқырлығымен сипатталатын байырғы тұқым. Саам лайкасына күзетші міндетін жүктемеу керек: ол тіпті, бейтаныс адамдарға да сенеді.
Самоедтік иттің сыртқы түрінің ерекшеліктері:
- Дене бітімінің 2 түрі бар (қасқыр тәрізді - бас сүйегі мен денесі ұзартылған, аю тәрізді – бас сүйегі жалпақ және денесі күшті әрі қысқа);
- самоедтің "күлкісі" – көздері бадам тәрізді болғандықтан, өзіне тән тұмсығы бар, аузының бұрыштары бүктелген;
- түсі таза ақ немесе аздап сарғыш немесе ақшыл реңктері бар ақ;
- жүні ұзын, қалың және үлпілдеген, аң терісі сияқты;
- құйрығы ұзын, төмен түсірілген
Хоккайдо – әлемдегі ең қымбат ит тұқымдарының бірі. 1937 жылы Жапония оларды ұлттық қазына деп таныды, жануарларды елден тыс жерлерге әкетуге тыйым салынды. Бұл жануарлардың тағы бір атауы "айну" немесе "айну-кен" – бірнеше мың жыл бойы адаммен қатар өмір сүрген және отанында теңдесі жоқ батылдық, шыдамдылық пен адалдықтың символы болып саналады.
Ақ хоккайдо иттері табиғатынан күшті және батыл, сондықтан иесін қорғап, олар күші мен сыртқы түрі өзінен басым жабайы аңмен күресуден бұқпайды. Үй жануарларының мінезі ежелгі тұқымынан ерекшеленбейді, сондықтан олар керемет жұмысшылар және қызметтік иттер.
Көптеген жапондықтар хоккайдоны сатып алады. Мәселе тек бағасында ғана емес, сонымен қатар иттің әлеуметтенуіне байланысты қиындықтар да бар. Бостандықты сүйетін, бірбеткей жануарлар адамдарға сенбейді, тек қожайынына адал әрі көнбіс. Алғашқы кездесуден бастап айну адамның қарым-қатынаста көшбасшы екенін түсінуі керек. Шыдамдылық пен табандылықсыз итті дұрыс мінез-құлыққа үйрету өте қиын.
Жапондық шпиц – бұл түрдің ең жас тұқымы. Ақ иттердің ішінде ол күнделікті күтімді қажет етпейтін жалғыз ит. Жануарлардың жүні орташа қатты және түзу, өзін-өзі тазартуға бейім.
Ит қарапайым тұқымдарға жатады, олар әдетте, адамдарға сақтықпен қарайды. Жапондық шпиц, керісінше, қарым-қатынасқа ұмтылады, балалармен агрессиясыз қарым-қатынасқа түседі, жалғыз қалғанда өзін жайсыз сезінеді.
Бұл ақылды және тыныш жануар, ол айналасындағы адамдардың көңіл-күйін сезеді. Шпиц негізгі командаларды тез есте сақтайды, қырсытанбайды, бекер үрмейді.
Тұқымның белгілері:
- жүні аппақ;
- көз тілігі «азиялық»;
- жоғары қараған құйрығы арқасына жетеді.
Ақ түсті үй жануарларына күтім жасау ерекшеліктері
Ақ түс – тазалық пен сүйкімділіктің символы, бірақ иттерге келгенде күтімнің ықтимал қиындықтары туралы ойлану керек. Үй жануарларының жүнін жақсылап күтуге көмектесетін бірқатар ерекшеліктер бар
- Әр тұқымның өзіндік жүн түрі бар, сондықтан итіңіз үшін күтім жасау құралдарын тиісінше таңдау керек.
- Көп көңіл бөлуді талап ететін, қиындық тудыратын жерлер – тұмсық, іш, шап аймағы мен аяқтары.
- Тамағын қадағалаңыз! Егер тамақ итке сәйкес келмесе, бұл бірден жүн сапасына әсер етеді, кейбір үй жануарларының түсі өзгереді.
- Ұзын жүні болса да, итті жиі шомылдырудың қажеті жоқ. Су процедуралары режимін сақтаңыз. Жүнді таза ұстау үшін оны арнайы щеткалармен жиі тараңыз.
Тұқымды таңдағанда оның жүнінің ерекшеліктеріне назар аудару керек. Жүні үлпілдеген иттердің жұмысы көп деген пікір бар, шын мәнінде, табиғат жануардың гигиенасы мен сұлулығын сақтауда адамның қатысы аз болуын қамтамасыз еткен. Ақ жүнді үй жануарлары басқаларға қарағанда аллергияға бейім, сондықтан күтім жасау үшін сізге арнайы косметика қажет.
Көздің, құйрықтың, табанның астындағы "лас" тамшылар ағзаның шығаратын сұйықтықтарында жоғары қышқыл мөлшерінің нәтижесі болып табылады. "Ішкі" мәселемен күресу үшін ветеринармен хабарласып, дәрі алу керек. Жүндегі дақтар иттерге арналған арнайы құралдармен тазаланады. Кейбір ит өсірушілер жүндегі дақтарды ағарту үшін сутегі асқын тотығын пайдаланады, бірақ бұл сұйықтық шырышты қабықтарға тиген кезде күйіп қалуы мүмкін. Жануарға зиян келтірмеу үшін сақтық шараларын ұстану керек.
Груминг және тримминг – ағылшын тілінен шыққан терминдер. Бұл үйде шомылу мен жүн қиюға қарағанда әлдеқайда тиімді, иттердің көздеріне, тістеріне, құлақтарына, жүндері мен тырнақтарына кәсіби күтім жасау процедуралары.
Олар:
- паразиттерден;
- жүнде аурудың пайда болуынан;
- көз жасы арналарының бітелуі және қабынуынан қорғайды
Жүні ұзын және жүні қатты иттер, сондай-ақ көрмелер мен жарыстарға қатысатын үй жануарлары кәсіби күтімді қажет етеді.
